Sjamanisme

Het woord sjamaan komt oorspronkelijk uit het Tunguz, een Siberische taal, en betekent "de extatische". In het sjamanisme gaat men ervan uit dat alles in de natuur bezield is, en dat er contact te leggen is met die zielen. Een traditionele sjamaan is iemand die contact legt met de geesten en zielenwereld, soms is hij of zij daarnaast ook een genezer, een roeper van wild, een begeleider van rituelen.

De term sjamaan wordt nu door antropologen gebruikt om een scala aan genezers, medicijnmannen en priesters te benoemen die met trance werken. Antropologen gaan er van uit dat sjamanisme een manier van leven is die vooral bij jagers /verzamelaars voorkwam, en is ontstaan in de oude steentijd. Het is hoogstwaarschijnlijk de voorloper van alle religieuze en magische tradities.

Ik ben geen sjamaan. Deze titel kregen de traditionele sjamanen van hun stam of volk, nadat ze jarenlang hun gemeenschap ten dienst stonden. Je kunt deze benaming niet zomaar aan jezelf toekennen. Ik ben een sjamanistisch beoefenaar, en probeer te leven volgens de sjamanistische levensstijl. Ik sta in dienst van mijn gemeenschap, en ervaar dit als een roeping.

Seidr

Lang geleden druppelden vanuit het Oude continentale Europa vele immigranten Scandinavië binnen. Ze brachten hun eigen religieuze gewoonten en zeden met zich mee. En ze brachten hun priesteressen en priesters mee: vrouwen en mannen geroemd om hun kennis over het verleden, heden en toekomst, hun band met het land en hun magische capaciteiten.

Deze mysterieuze mensen duiken onder andere in historische geschriften, oude wetsbepalingen, de IJslandse en Noorse saga’s en de Edda’s. Dit zijn de vala’s, völva’s en seidhmadrs, en de vorm van magie die ze uitoefenden noemde men seidr. Het Indo-Germaanse Scandinavische religieuze wereldbeeld leunde zwaar op voorouderverering.

Hun beelden werden vermengd met de beelden van andere al aanwezige Scandinavische volkeren: de Finnen en de nomadische Sami. De vala of seidhmadr sprak met de voorouders die rustten in hun grafheuvels, en communiceerde met de landgeesten. Van hen verkregen ze kennis over de vruchtbaarheid van het land en het lot van mens en dier. Wie waren deze mensen? Waren het heksen, sjamanen of priesteressen? Wat was hun band met het land? En wat kunnen wij van hen leren? Seidr is momenteel mijn belangrijkste onderzoeksgebied. Daarnaast bestudeer ik de cultuur van de Scandinavische Samivolkeren.

Sami spiritualiteit

Naast mijn onderzoek naar seidr ben ik zeer geinteresseerd in de spiritualiteit van de nomadische Sami, de ‘first nation’ van Scandinavië. Ik ben meerdere malen naar Noorwegen afgereisd, en aldaar gewerkt met Sami van verschillende families. Als een niet-Sami respecteer ik de grenzen van dit onderzoek. De Sami hebben een mooie maar tevens pijnlijke geschiedenis. Mijn streven is het bouwen van bruggen tussen Sami en niet-Sami.